Tóc là một phần quan trọng trên cơ thể con người, mang nhiều ý nghĩa sâu sắc trong quan niệm của người Việt. Từ xưa đến nay, tóc gắn liền với nhiều tín ngưỡng, tục lệ và kiêng kỵ. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thêm thông tin cho bạn về một số kiêng kỵ liên quan đến tóc.
Quan niệm tóc trong dân gian
Trong dân gian, tóc được coi là biểu tượng của may mắn, sức khỏe và tài lộc.
Tóc - Biểu tượng của sức khỏe, trường thọ
Người xưa tin rằng, tóc càng dài và dày thì càng khỏe mạnh, trường thọ. Tóc cũng được cho là có thể che chở, bảo vệ con người.
Người ta quan niệm rằng, mái tóc của một người càng dài và dày thì người đó càng có sức khỏe tốt. Bởi lẽ, tóc dài cho thấy cơ thể hấp thụ được nhiều chất dinh dưỡng, đặc biệt là protein và khoáng chất.
Ngoài ra, tóc dày cũng phản ánh được sự cân bằng nội tiết tố trong cơ thể. Những người có nội tiết tố ổn định thì tóc ít bị rụng và mọc nhanh hơn.
Bên cạnh đó, người xưa cũng tin rằng mái tóc dài có thể che chở, giữ ấm và bảo vệ đầu khỏi gió, nắng, mưa và các tác nhân gây hại từ bên ngoài. Chính vì thế, người già hay để tóc dài để tăng thêm sức đề kháng cho cơ thể.
Tóc - Biểu tượng của lòng hiếu thuận
Trong quan niệm dân gian, tóc còn được coi là biểu tượng của lòng hiếu thuận đối với cha mẹ và nhà chồng.
Con cái thường để tóc dài để thể hiện sự kính trọng với cha mẹ. Có câu ca dao: "Tóc con gái thừa thãi để một búi, Để khi về nhà cha mẹ xoa đầu vui vẻ".
Trong lễ cưới, cô dâu thường để tóc dài, buộc gọn gàng để tỏ lòng tôn trọng với nhà chồng. Người xưa có câu: "Vợ chồng hòa thuận nhờ mái tóc dài". Như vậy, mái tóc dài của người phụ nữ được xem là biểu tượng cho sự hòa thuận, hạnh phúc lứa đôi.
Các kiêng kỵ liên quan đến tóc
Trong dân gian có nhiều kiêng kỵ về tóc, xuất phát từ niềm tin tóc ảnh hưởng đến vận mệnh. Vậy các ngày kiêng cắt tóc và ngày kỵ cắt tóc là những ngày nào? Hãy tìm hiểu một số thông tin dưới đây nhé!
Kiêng kỵ cắt tóc
Có nhiều kiêng kỵ về việc cắt tóc:
- Kiêng cắt tóc vào các ngày xui xẻo như ngày vía thần tài, ngày rằm... Bởi người ta tin rằng điều này sẽ mang lại vận rủi.
- Kiêng cắt tóc vào buổi chiều tối vì sẽ khiến tóc yếu, dễ gãy rụng.
- Kiêng cắt tóc cho trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, sợ các cháu dễ ốm đau, suy dinh dưỡng.
- Kiêng cắt tóc quá ngắn ở phụ nữ vì sợ gây đau đầu, chóng mặt.
Nhìn chung, cắt tóc quá ngắn hay vào những thời điểm nhất định đều bị cho là điềm xấu, không nên làm.
Kiêng kỵ khác
Ngoài ra còn một số kiêng kỵ khác liên quan tới tóc:
- Kiêng cắt tóc khi mang thai sợ con sinh ra ít tóc, hói đầu.
- Kiêng để tóc dài quá eo ở phụ nữ, dễ gây đau đầu, chóng mặt.
- Kiêng làm rối, bù xù tóc trước khi đi ngủ, sợ gây ác mộng.
Các ngày kiêng cắt tóc
Có một số ngày đặc biệt trong năm, người Việt kiêng cắt tóc, đó là:
- Ngày mùng 1 kiêng cắt tóc
- Ngày rằm tháng Giêng
- Ngày vía thần Tài
- Ngày xá tội vong nhân
- Ngày tiễn ông Táo về trời
Đây đều là những ngày lễ trọng đại, có ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Do đó, người ta kiêng cắt tóc để tránh làm mất đi vận may lành.
Những ngày kiêng cắt tóc
Ngoài ra, người Việt cũng tránh cắt tóc vào một số ngày nhất định khác:
- Các ngày mùng 1, mùng 15 âm lịch
- Trước kỳ thi của học sinh, sinh viên
- Trước khi đi xa
Lý do là để tránh mất may mắn, kiến thức, hay gặp chuyện xui xẻo trên đường đi.
Tín ngưỡng về tóc trong dân gian
Trong dân gian có nhiều tín ngưỡng liên quan đến tóc, hình thành từ niềm tin về thế giới tâm linh.
Một số tín ngưỡng tiêu biểu về tóc là:
- Tóc của người quá cố được cắt lấy và cúng vào đền thờ hoặc đốt đi để linh hồn được siêu thoát.
- Khi trẻ sơ sinh rụng lông tóc đầu đời, người ta thường lấy giữ lại và cúng sao cho chúng mau lớn, khỏe mạnh.
- Tóc được dùng trong một số nghi thức cúng bái thần linh để cầu mong sự may mắn, bình an.
Nhìn chung, tóc được xem như một vật thiêng, có mối liên hệ mật thiết với linh hồn và số phận con người.
Phong tục và lễ nghi liên quan đến tóc
Tóc còn xuất hiện trong nhiều phong tục, nghi lễ của người Việt:
- Tục cạo đầu để tang: Khi người thân mất, người Việt có tục cạo tóc/truột tóc để tang cho thật long trọng.
- Lễ thục đồ (thôi nôi): Đánh dấu bước trưởng thành của trẻ, người lớn cắt tóc cho bé.
- Hội xuân nghêu ngao: Nam thanh nữ tú cùng nhau du xuân, thi đố vui về tóc sợi chỉ.
- Lễ cưới: Cô dâu chú rể mặc trang phục đẹp, tết tóc, trang điểm lộng lẫy.
Như vậy, tóc là một biểu tượng văn hóa quan trọng, luôn song hành cùng con người trong mọi nghi lễ trọng đại.
Tóc là một bộ phận không thể thiếu trên cơ thể con người, vừa có giá trị thực dụng vừa mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Tóc gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của người Việt, được thể hiện rõ qua những quan niệm, tục lệ và kiêng kỵ liên quan đến tóc. Hi vọng rằng những giá trị truyền thống đó sẽ được bảo tồn và phát huy trong đời sống hiện đại ngày hôm nay các bạn nhé!
