Tục cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch là một nét văn hóa truyền thống của người Việt Nam, bắt nguồn từ thời cổ đại và được lưu truyền cho đến ngày nay. Người xưa tin rằng, cắt tóc vào những ngày tốt lành sẽ mang lại may mắn, thịnh vượng và sức khỏe, còn cắt tóc vào những ngày xấu có thể gặp xui xẻo, bệnh tật, thậm chí là tử vong.
Tìm hiểu lịch sử và ý nghĩa cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch
Lịch sử của phong tục cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch
Tục cắt tóc kiêng kỵ theo ngày âm lịch bắt nguồn từ thời Đền Hùng dựng nước, khi các vị vua Hùng muốn duy trì sự thống nhất và quyền lực của mình đã ban hành một số quy định về việc cắt tóc. Theo đó, các quan lại và người dân phải cắt tóc vào những ngày nhất định trong năm để thể hiện sự tôn kính với nhà vua và sự tuân thủ các quy tắc của triều đình.
Đến thời nhà Trần, tục cắt tóc kiêng kỵ theo ngày âm lịch càng trở nên phổ biến và được tuân thủ nghiêm ngặt hơn. Vào thời này, các sách về phong thủy và tử vi bắt đầu xuất hiện, đưa ra những quan điểm khác nhau về việc cắt tóc vào những ngày tốt lành hay xấu. Người dân bắt đầu tin rằng, cắt tóc ngày tốt sẽ mang lại may mắn, còn cắt tóc vào những ngày xấu có thể khiến họ gặp xui xẻo.
Thời điểm ra đời
Phong tục cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch được hình thành và lưu truyền từ thời kỳ Đền Hùng dựng nước, cách đây hàng ngàn năm. Ban đầu chủ yếu là những quy định của triều đình nhằm duy trì sự ổn định và quyền lực của vua chúa. Đến thời Trần, người dân bắt đầu tin vào các quan niệm phong thủy, từ đó phong tục này được lưu truyền rộng rãi hơn trong xã hội.
Lý do hình thành
Phong tục này hình thành do sự kết hợp giữa các yếu tố:
- Yếu tố chính trị: Muốn củng cố quyền lực của nhà vua, triều đình ban hành quy định cắt tóc nhằm khẳng định sự tôn trọng với vua.
- Yếu tố tâm linh: Niềm tin vào sự ảnh hưởng của thiên văn định mệnh lên vận mệnh con người. Người xưa tin rằng cắt tóc vào ngày tốt sẽ có cuộc sống tốt đẹp.
- Yếu tố văn hóa: Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, người chết luôn được tôn trọng nên kiêng cắt tóc những ngày "động chạm" đến người đã khuất.
Ba yếu tố trên kết hợp với nhau tạo nên phong tục cắt tóc và kiêng kỵ được người Việt lưu truyền đến ngày nay.
Ý nghĩa của phong tục cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch
Phong tục cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch được hình thành và lưu truyền trong nhiều thế kỷ, gắn liền với quan niệm về âm dương ngũ hành và sự luân chuyển của các vì sao.
Người xưa tin rằng, mỗi ngày âm lịch đều có những đặc điểm và sự ảnh hưởng khác nhau đến vận mệnh của con người. Chính vì vậy, họ đã lập ra một bộ lịch âm riêng để hướng dẫn cho việc cắt tóc, giúp mọi người tránh được những ngày xấu và chọn được những ngày tốt để cắt tóc.
Ý nghĩa tâm linh
Theo quan niệm người xưa, việc cắt tóc vào những ngày tốt sẽ mang lại may mắn, hạn chế rủi ro và bảo vệ con người khỏi những điều xấu xa. Đó là niềm tin vào sự chi phối của thiên văn định mệnh đến vận mệnh, cuộc sống con người.
Ngoài ra, kiêng cắt tóc những ngày xấu cũng là để tỏ lòng tôn trọng tổ tiên, người đã khuất khỏi những điều bất lợi. Đây là biểu tượng cho sự kết nối giữa âm dương, người sống và người chết.
Ý nghĩa xã hội
Ngoài ra, phong tục còn thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau giữa các thành viên trong cộng đồng. Việc cùng cắt tóc vào một thời điểm nhất định biểu thị sự đoàn kết, thống nhất.
Đối với tầng lớp quý tộc, đây còn là cách khẳng định vị thế xã hội cao quý của họ. Người dân thường phải chờ cắt theo lịch trình của nhà vua.
Những ý nghĩa trên tạo nên giá trị văn hóa sâu sắc của phong tục cắt tóc theo ngày âm đối với người Việt xưa và nay.
Các quy tắc kiêng kỵ khi cắt tóc theo lịch âm
Trong truyền thống cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch, có một số quy tắc chung mà mọi người nên tuân thủ:
Những ngày cấm kỵ không nên cắt tóc
Theo quan niệm của người xưa, có một số ngày trong tháng âm được cho là xấu, không thích hợp để thực hiện bất kỳ công việc quan trọng nào, trong đó có việc cắt tóc.
Ngày sóc và ngày vọng
Đó là ngày sóc, tức ngày mùng 1 hàng tháng, và ngày vọng - ngày rằm. Hai ngày này đánh dấu sự chuyển giao âm dương, có âm khí nặng nề nên cần tránh việc làm quan trọng.
Tam nương
Ba ngày trước và sau ngày rằm (từ 12 - 17 âm lịch) được gọi là "tam nương". Theo quan niệm, đây là thời điểm trăng khuyết dễ sinh ra tà khí, vận xấu nên người xưa khuyên nên tránh.
Ngày tuổi xung khắc
Mỗi người có ngày sinh khác nhau sẽ có những ngày xung khắc theo tuổi. Ví dụ tuổi Tý sẽ có xung khắc với tuổi Thân. Do đó, nếu người tuổi Tý mà cắt tóc vào ngày Thân thì có thể gặp rủi ro, vận xấu.
Thời điểm tốt để cắt tóc
Ngược lại, cũng có một số ngày âm được cho là thuận lợi, tốt lành để cắt tóc:
Ngày có sao tốt chiếu mệnh
Những ngày có Thiên Quan, Thiên Đức, Thiên Không, Thiên Việt chiếu mệnh thì rất thích hợp để cắt tóc. Người xưa tin rằng sẽ đem lại nhiều may mắn, tài lộc cho người cắt tóc.
Ngày có giờ hoàng đạo
Giờ hoàng đạo là khoảng thời gian vàng son trong ngày mà các ngôi sao may mắn chiếu rọi. Chọn cắt tóc đúng lúc này được cho là sẽ sinh tài, lộc.
Những quy tắc và khuyến cáo trên về thời điểm tốt xấu để cắt tóc vẫn còn ảnh hưởng khá lớn đến tập quán của người Việt đến ngày nay.
Ngày nào là ngày tốt để cắt tóc theo lịch âm?
Theo phong tục cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch, có một số ngày được coi là ngày tốt để cắt tóc, mang lại may mắn, thịnh vượng và sức khỏe cho người cắt. Vậy cắt tóc ngày nào đẹp? Hãy cùng tham khảo một số thông tin dưới đây.
Căn cứ vào vị trí các sao trong ngày
Những ngày có sao tốt chiếu mệnh như Thiên Đức, Thiên Không, Thiên Tài... là thời điểm thuận lợi để cắt tóc:
- Thiên Đức, Thiên Tài là những sao mang lại sự may mắn, tài lộc, sự nghiệp thăng tiến nên được xem là ngày tốt để cắt tóc.
- Thiên Không là sao giúp xua đuổi tà khí, giảm bớt rủi ro nên cũng là ngày lành.
Các sao xấu như Thiên Hình, Thiên Khốc nếu chiếu mệnh trong ngày sẽ bị xem là ngày cấm kỵ không nên cắt tóc.
Căn cứ vào giờ hoàng đạo
Giờ hoàng đạo là khoảng thời gian vàng trong ngày mà các vì sao tốt sáng láng. Do đó, người ta tin rằng chọn cắt đúng thời điểm này sẽ mang lại vận may, tài lộc cho người cắt tóc.
Các khung giờ đẹp nhất trong ngày gồm:
- 1h - 3h sáng
- 7h - 9h sáng
- 13h - 15h chiều
Lịch chi tiết về giờ hoàng đạo thay đổi theo từng năm, tháng. Do đó cần tra cứu cẩn thận để biết chính xác giờ tốt trong ngày.
Căn cứ vào phương hướng tốt theo tuổi
Mỗi người sinh vào năm nào sẽ có hướng may mắn riêng. Người ta tin rằng nếu cắt tóc vào đúng ngày có hướng tốt chiếu mệnh sẽ mang lại nhiều thuận lợi cho đường công danh sự nghiệp.
Chẳng hạn người sinh năm Tý thì Đông Nam là hướng tốt. Nếu trùng ngày có hướng này là ngày thích hợp để cắt tóc.
Những căn cứ trên giúp xác định chính xác hơn ngày lành tháng tốt để cắt tóc theo quan niệm của người xưa.
Cách chọn ngày cắt tóc đẹp theo lịch âm
Để chọn ngày cắt tóc đẹp theo lịch âm, bạn cần thực hiện theo các bước sau:
Xác định năm sinh âm
Trước hết cần xác định chính xác năm sinh âm của bản thân. Đây là căn cứ quan trọng để tính toán ngày tốt.
Người sinh năm Bính Thân sẽ có tuổi Thân, người sinh năm Ất Dậu sẽ có tuổi Dậu.
Tra cứu ngày tốt trong tháng âm lịch
Sau khi xác định tuổi, bước tiếp theo là tra cứu trong sổ tứ trụ, ngũ hành hoặc các lịch chuyên dụng để tìm ngày phù hợp với tuổi và chiều may mắn của mình.
Nên chọn ngày có sao tốt, có hướng tốt chiếu mệnh và tránh các ngày xung khắc tuổi.
Lựa chọn giờ tốt
Cuối cùng, sau khi đã chọn được ngày phù hợp rồi thì nên cắt tóc vào giờ hoàng đạo - khung giờ vàng trong ngày mang lại nhiều may mắn nhất.
Như vậy, bạn đã có thể chọn được ngày giờ cắt tóc đẹp, phù hợp với lịch âm và quan niệm dân gian của người Việt.
Các bước chuẩn bị trước khi cắt tóc theo ngày âm lịch
Để thực hiện việc cắt tóc theo ngày âm lịch, bạn cần chuẩn bị một số điều sau:
Tìm hiểu kỹ về quy tắc và kiêng kỵ
Trước khi quyết định cắt tóc theo ngày âm lịch, bạn nên tìm hiểu kỹ về các quy tắc và kiêng kỵ để có thể chọn được ngày phù hợp và tránh những điều không tốt.
Tra cứu lịch âm
Để tính toán ngày tốt, bạn cần tra cứu lịch âm hoặc sổ tứ trụ để biết chính xác ngày tốt cho tuổi của mình.
Chuẩn bị công cụ cắt tóc
Nếu bạn tự cắt tóc thì cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cắt tóc như kéo, lược, máy cạo râu... Nếu đi cắt tóc ở tiệm thì cần đặt lịch trước và mang theo hình ảnh mẫu tóc muốn cắt.
Lựa chọn mẫu tóc phù hợp
Nên lựa chọn mẫu tóc phù hợp với ngày cắt tóc theo lịch âm để đảm bảo sức khỏe và may mắn cho bản thân.
Thực hiện các nghi lễ trước khi cắt tóc
Theo quan niệm dân gian, trước khi cắt tóc cần thực hiện các nghi lễ như đốt nhang, lấy một ít tóc của người cắt để đem đi chôn cất... để xua đuổi tà khí và mang lại may mắn.
Lý do nên tuân thủ lịch âm khi cắt tóc
Việc tuân thủ lịch âm khi cắt tóc không chỉ là tín ngưỡng mê tín mà còn có những lý do khoa học sau:
Tương quan giữa người và vũ trụ
Theo quan niệm của y học cổ truyền, con người được coi là một phần của vũ trụ và có sự tương quan mật thiết với các yếu tố trong tự nhiên như ánh sáng, năng lượng, khí hậu... Do đó, việc tuân thủ lịch âm khi cắt tóc là cách để đồng bộ hóa với vũ trụ và đảm bảo sức khỏe, tài lộc cho bản thân.
Tác động của ánh sáng mặt trời
Theo nghiên cứu khoa học, ánh sáng mặt trời có tác động rất lớn đến sức khỏe và tâm trạng của con người. Việc chọn ngày cắt tóc theo lịch âm là cách để tránh ánh sáng mặt trời gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tâm trạng của bản thân.
Những điều cần biết về việc cắt tóc theo ngày âm lịch
Mặc dù việc cắt tóc theo ngày âm lịch đã trở thành một phong tục quen thuộc trong văn hóa dân gian của người Việt Nam, nhưng vẫn còn nhiều điều cần biết về việc này:
Không phải ngày nào cũng có thể cắt tóc
Không phải ngày nào trong tháng âm cũng được coi là ngày tốt để cắt tóc. Cần phải tính toán kỹ lưỡng và tuân thủ các quy tắc, kiêng kỵ để chọn được ngày tốt nhất.
Nên tìm hiểu kỹ về tuổi và chiều may mắn của mình
Mỗi người có một tuổi và chiều may mắn riêng, do đó cần tìm hiểu kỹ để chọn được ngày tốt nhất cho bản thân.
Không nên cắt tóc vào các ngày xấu
Nếu không tuân thủ đúng quy tắc và kiêng kỵ, việc cắt tóc vào các ngày xấu có thể gây rủi ro, vận xấu cho bản thân.
Cách tính toán ngày cắt tóc theo lịch âm
Để tính toán ngày cắt tóc theo lịch âm, bạn cần làm theo các bước sau:
Xác định năm sinh âm
Trước hết, cần xác định chính xác năm sinh âm của bản thân.
Tra cứu ngày tốt trong tháng âm lịch
Sau khi xác định tuổi, tra cứu trong sổ tứ trụ, ngũ hành hoặc các lịch chuyên dụng để tìm ngày phù hợp với tuổi và chiều may mắn của mình.
Lựa chọn giờ tốt
Cuối cùng, chọn giờ hoàng đạo - khung giờ vàng trong ngày để cắt tóc.
Việc cắt tóc theo ngày âm lịch không chỉ là một phong tục quen thuộc trong văn hóa dân gian của người Việt Nam mà còn có những lý do khoa học và tâm linh. Tuy nhiên, để đảm bảo sức khỏe và may mắn cho bản thân, cần tìm hiểu kỹ về quy tắc và kiêng kỵ, tính toán kỹ lưỡng và tuân thủ đúng ngày giờ cắt tóc theo lịch âm. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về việc cắt tóc và kiêng kỵ theo ngày âm lịch và có thể áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.
